Pryszczyca (Foot and mouth disease – FMD) jest wysoko zakaźną i zaraźliwą chorobą wirusową, na którą narażone są zwierzęta parzystokopytne (przeżuwacze, świnie), a w szczególności bydło. Wywoływana jest przez wirus z rodziny Picornavidae, charakteryzuje się powstawaniem pęcherzyków na skórze i błonach śluzowych zwierząt, szczególnie w okolicy jamy ustnej, na racicach oraz na wymieniu. Pozostałe objawy wskazujące na wystąpienie FMD – kulawizna, zwykle na więcej niż jedną kończynę, sztywny chód, podwyższona temperatura ciała, niechęć do jedzenia. Jeśli zwierzę je, obfite ślinienie oraz charakterystyczne mlaskanie. U krów mlecznych przed wystąpieniem objawów klinicznych występuje obniżenie wydajności mlecznej. Bardzo ważna jest obserwacja zwierząt, każda zmiana zachowania powinna zostać zgłoszona lekarzowi weterynarii, ponieważ w przypadku zarażenia wirusem nie zawsze występują klasyczne objawy.
Co o niej wiemy?
Pryszczyca jest chorobą, która bardzo szybko się rozprzestrzenia, szczególnie w dużych stadach – wirus może przenosić się przez wydychane powietrze – największe ilości wirusa tą drogą wydala trzoda chlewna, ponadto FMD rozprzestrzenia się poprzez kontakt bezpośredni z zakażonymi zwierzętami, z nabłonkiem ścian pęcherzy oraz płynem surowiczym, z nasieniem, wodami płodowymi, moczem, kałem oraz śliną. Wirus może przenosić się również z zanieczyszczoną paszą, wodą, sprzętem hodowlanym oraz odzieżą roboczą. Może prowadzić do poważnych strat w produkcji mleka i mięsa, a także do obniżenia wartości reprodukcyjnej zwierząt. W Polsce jest to choroba zwalczana z urzędu, zwalczanie w przypadku stwierdzenia FMD polega na wybiciu wszystkich zwierząt w stadzie i utylizacji ich zwłok. Profilaktyka opiera się na szczepieniach profilaktycznych, przestrzeganiu zasad bioasekuracji w gospodarstwie rolnym oraz regularnym monitowaniu stanu zdrowia zwierząt.
Gdzie ostatnio zarejestrowano przypadek?
10 stycznia 2025 roku w Niemczech zarejestrowano pierwszy od 37 lat przypadek pryszczycy u trzech wołów domowych w gospodarstwie liczącym łącznie 14 sztuk zwierząt. Gospodarstwo zlokalizowane jest zaledwie 70km od granicy z Polską. Polskie służby weterynaryjne podjęły już odpowiednie działania prewencyjne poprzez rygorystyczne kontrole zwierząt wrażliwych na chorobę transportowanych na terytorium Polski.
Podsumowanie:
Pryszczyca jest jedną z najgroźniejszych chorób u bydła, która powoduje olbrzymie straty gospodarcze. Zachorowalność jest bardzo wysoka, zarejestrowanie osobnika zakażonego pryszczycą w danym kraju nakłada obowiązek likwidacji całego stada, w którym wykryto ognisko choroby. W celu zminimalizowania ryzyka zakażenia pryszczycą zaleca się szczególną kontrolę sprowadzanych zwierząt, zakup paszy oraz ściółki tylko ze sprawdzonych źródeł, a także ograniczenie kontaktu stada z osobami postronnymi. Najważniejszym czynnikiem profilaktycznym jest stosowanie się do zasad bioasekuracji, a szczególnie zachowanie higieny w gospodarstwie poprzez stosowanie środków do dezynfekcji pomieszczeń inwentarskich. W tym celu polecamy preparaty biobójcze, a w szczególności produkt SILVECO+. Jego specjalna receptura oparta na aktywnych formach srebra pozwala na przeprowadzenie dezynfekcji bieżącej w obecności zwierząt. Utrzymanie higieny weterynaryjnej w gospodarstwie pozwoli na zmniejszenie ryzyka wystąpienia pryszczycy w stadzie.
